Hallo, ik ben An, gehuwd met Bart en moeke van Eva, Fien en Joff. Ondertussen ben ik ook omaatje geworden van Nina en Lisette en er zijn nog twee wondertjes op komst.

Mijn verhaal begint 23 jaar geleden. Nu ik het neerschrijf lijkt het al zo lang geleden, maar in mijn hoofd, lichaam en hart lijkt het als de dag van gisteren. Ooit dacht ik: ‘ik moet zeker alles neerpennen om niet te vergeten’, maar je vergeet nooit hoe het is geweest.

Ik keer even terug naar 8 februari 23 jaar geleden. Ik was zwanger van ons derde kindje. We keken er al zo lang naar uit. Het zou een broertje worden voor Eva en Fien. De meeste voorbereidingen waren getroffen en dan die morgen op 8 februari, het was een donderdag. Ik was druk in de weer met mijn kleuters in de klas. We dramatiseerden het verhaal van Peter en de Wolf toen ik me plots onwel en onzeker voelde. We zijn onmiddellijk naar de kraamkliniek vertrokken. De arts stelde ons gerust. Niets aan de hand. De baby is zes weken te vroeg maar geen paniek. Eva en Fien waren te vroeg, dus… Hij stelde me voor om wee-remmers te nemen. Iedere week die we erbij zouden hebben zou voor de baby het beste zijn. Eerst leek het dat de wee-remmers zouden helpen maar al kort erna bleek dat mijn zoontje niet meer wou wachten. ’s Namiddags werd nog een echo genomen en alles was in orde. Het was een bezig ventje. De arts zou de bevalling toch laten doorgaan. Rond 17 uur werd ik plots heel erg ziek. De arts stelde me voor om te werken met een epidurale want ik was er al van ’s morgens. Het moment dat ze mij de epidurale wilden geven is alles in stroomversnelling gegaan. Deze mocht niet doorgaan daar mijn bloedplaatsjes niet in orde waren. Merkten ze dat nu pas! Ik moest onmiddellijk bevallen. Alles ging vlot maar toen Joff geboren werd hoorden we zijn eerste kreet niet. Ze namen hem onmiddellijk weg en na enkele minuten vol spanning en onzekerheid kwam de arts vertellen: je zoontje heeft het niet gehaald.

Wat er dan door je heen gaat, is zeer moeilijk te omschrijven. Er gaat van alles door je heen. Dat kan toch niet! Alles was toch goed! Ongeloof, rillingen , tranen, … Hoe moeten we Eva en Fien vertellen dat hun broertje gestorven is. Ik werd weer naar mijn kamer gebracht. We kregen Joff even bij ons. Hij was in doeken gewikkeld. Het afscheid nemen was zo kort. Zijn voeten en handjes hebben we nooit kunnen aanraken. Zoals je bij andere lotgenoten hoort dat ze echt de tijd hebben gehad om afscheid te nemen, dat ze hun zoontje of dochtertje zelf mogen wassen en aankleden. Of de organisatie Boven de wolken, die hebben we ook niet gehad. Ik heb een handafdruk en één klein fotootje. Dit is alles. Ze kwamen hem halen want ik moest onmiddellijk op interne zorgen. Ik was er zeer slecht aan toe. Ik ben toen in een coma geraakt. Voor mijn man verschrikkelijke momenten. Hij had net zijn zoontje verloren en nu kwam de arts vertellen dat ik het ook niet zou halen. Ik heb het gehaald. Een geluk voor Eva en Fien en mijn man. In de periode dat ik in het ziekenhuis lag, heeft mijn man alle zorgen op zich genomen. De zorg voor Eva en Fien. De maatregelen treffen voor de begrafenis, kerkhof, het trieste nieuws melden in het stadhuis. We kregen een akte: levenloos kind geboren van het mannelijk geslacht. Een naam kreeg hij niet en hij werd toen in die tijd niet ingeschreven in ons trouwboekje. Ik as er niet bij toen Joff begraven werd. Ik lag nog steeds in het ziekenhuis.

Bij thuiskomst voelde ik de leegte, je bent uitgeschud, hoe moet het verder. Mijn man had het wiegje reeds afgebroken. Het was een kale lege plaats. Langs de ene kant vond ik het niet fijn dat het wiegje weg was en langs de andere kant was het goed. Ik denk dat ik de kracht niet zou gehad hebben om het wiegje weg te doen. Het een tijdje laten staan was absoluut geen optie want dan word je nog harder geconfronteerd met de realiteit. Ik zelf was zeer zwak, ik as trouwens door het oog van de naald gekropen. Achteraf hebben we een lichtmis voor Joff gegeven voor familie en vrienden. Dit was het begin van een rouwproces dat jaren zou duren.

Mijn rouwproces is zoals een boek met een inleiding: het verlies. Het midden: de jaren na de dood van Joff en op zoek zijn naar… En een open einde: met al het mooie dat nog moet komen.

Het eerste jaar leefde ik op automatische piloot. Je wordt geleefd. Samen willen doorgaan en merken dat elk het rouwproces op een verschillende manier verwerkt. Je hebt samen al zoveel beleefd en op zo een moment ken je elkaar niet. Elk zoekt op zijn manier hoe je moet omgaan met verlies. Ik wou erover praten terwijl mijn man dat liever niet deed. Hij werkte in die periode heel veel. Toch maakte hij de beslissingen en hield de touwtjes in handen. Hij probeerde me uit mijn cocon te halen waar ik me zo veilig voelde. Het was niet gemakkelijk. Ik herinner me nog dat ik het niet fijn vond dat mijn man er liever niet over praatte. We gingen in die periode elk onze eigen weg in het verwerken.

Ik moest vooruit want Eva en Fien zijn er nog. Hoe gaan zij om met het verlies want op dat moment waren ze nog heel jong. Ik heb me vaak afgevraagd: ‘zijn we Eva en Fien niet tekort geschoten in deze moeilijke periode?’ Ik ben heel blij dat ze hun broer in hun hart meedragen.

De confrontatie met sommige mensen kon heel hard zijn. Mensen die het verlies van een baby niet erg vinden omdat je het toch niet gekend hebt, vergeet het maar vlug, je bent nog jong, wees blij want drie kinderen kosten veel geld, jammer dat het een jongetje was. Zou het minder erg geweest zijn hadden we een dochtertje verloren? Ik kan een boek schrijven over al hun reacties. Ik deed vaak boodschappen in een andere stad om de confrontatie niet te moeten aangaan. Je krijgt weinig begrip. Als kleuterjuf was het in die tijd ook hartverscheurend om fiere mama’s over de speelplaats te zien lopen met hun zoon of dochtertje.

Ik zocht rust in het neerpennen van mijn verhaal en in het schrijven van gedichten. Ik kwam ook in contact met OVOK. Ik haalde er heel veel positieve dingen uit en toch, in de beginperiode voelde ik me vaak alleen. Lotgenoten vertelden over hun herinneringen van hun zoon of dichter, soms met een lach, vaak met een traan. Ze vertelden hoeveel pijn herinneringen doen. En ik luisterde. Wat kon ik vertellen? Niets? Ik had helemaal geen herinneringen. Ik kon ze ook niet delen met familie of vrienden want er zijn er geen. Dit is zo lastig. Geen leuke anekdotes, geen foto’s, geen tekeningen, geen knuffels, geen mooie momenten, helemaal niets. Velen zijn al vergeten dat we ooit een zoontje hadden. In de eerste jaren ben ik heel erg ontgoocheld geweest in familie, vrienden en collega’s. Veel steun heb ik niet ervaren. Je krijgt als het ware niet de tijd om alles te verwerken. Het leven gaat voort en de mensen willen geen triestige verhalen horen. J moet alles zo vlug mogelijk vergeten. Maar wie iemand verloren heeft weet dat je dit alles niet zult vergeten en dat je het meedraagt in je hart je hele leven lang.

De eerste vier jaren waren zeer hard en lastig. We deden verder in onze zoektocht en dit ging steeds beter. Weer leren genieten van al het mooie van de natuur, de momenten samen met mijn gezin. Ik begon de draad weer op te nemen. Ik deed weer mijn activiteiten waar ik vroeger mee gestopt was. Ik kon weer over de horizon kijken. Uit een put kruipen en laagje per laagje opbouwen tot je eer de horizon ziet. Er waren momenten waar ik weer viel, gelukkig niet zo diep, zodat ik weer vlug over de horizon kon kijken.

Ik wil jullie graag een gedicht voorlezen van 11 jaar geleden wat weergeeft hoe ik me toen voelde:

 

15 maart 2008

 

Op weg, iedere dag,

Op weg, blijven verder doen, blijven zoeken.

Wie ben ik?

Ik ben nog steeds op zoek naar de juiste weg,

nog steeds op zoek naar mezelf.

Ik ben verdwaald.

Ik vind de weg niet meer terug,

verdwaald in mezelf, alleen, waar is iedereen?

Een lichtpunt geeft je vleugels, helpt je opnieuw op weg.

Weer op weg, met hoop en dromen.

Same op weg, houden van;

En dan kom je weer in een labyrint.

Waar ben je, waar ben ik?

Weer op zoek… op weg, iedere dag.

Op weg, blijven zoeken, blijven verder doen.

Lichtpuntjes komen vaker op mijn weg,

Op zoek naar het juiste pad.

Soms wordt het duister.

Waar zijn mijn lichtpuntjes!?

Ben ik weer verdwaald,

Ontmoeten op je weg,

Samen of alleen?

Zoeken naar de weg waarheen…

 

Houden van anderen, leren houden van jezelf.

Op stap, op mijn eigenritme.

Op stap, samen of alleen.

Even halt houden.

Ik voel de wind in mijn gelaat,

de warmte van de zon.

Ik spreid mijn armen naar de hemel.

Ik adem en ik leef…

 

Nu 23 jaar later kan ik jullie vertellen dat ik me gelukkig voel met mijn gezin. Moeilijke perioden zullen er altijd zijn. Het vertrek van mijn dochters om zelf hun liefdesnestje op te bouwen. De dood van mijn vader. Ik heb het gevoel met ouder worden dat alles wat milder wordt maar als er dingen gebeuren met familie of goede vrienden komt het bij mij heel hard binnen. Ik zal altijd fragiel blijven. Een zin, een woord kunnen me zo diep raken.

Ondertussen ben ik oma geworden van twee lieve schatten Nina en Lisette. De periode van mijn dochters zwangerschappen maakte me weer heel onzeker. Ik was angstig toen bleek dat Nina twee maanden te vroeg geboren werd en mijn dochter Fien heel erg ziek was. Het was precies een déjà vu. Zelfs het personeel van de kraamkliniek liep bang en angstig rond want ze herkenden ons nog van toen. Maar Nina en mama Fien waren vechters en ze doen het fantastisch! Fien is opnieuw zwanger na een miskraam en dit zorgt ook weer voor innerlijke onrust.

Ook Lisette wordt grote zus. Dus de twee zwangerschappen van mijn dochters Eva en Fien maken me weer heel fragiel. Nachtmerries komen weer voorbij. Ik zal maar gerust zijn als ik deze twee kleintjes in mijn armen kan houden. Ik geniet zo van de twee kleine meisjes. Ze maken me gelukkig, doen me lachen, doen me verwonderen en bewonderen, en nog zo veel meer. Het lijkt wel alsof ik verloren tijd moet inhalen. Ik wil dubbel genieten van hen, daar ik mijn Joff heb moeten missen;

Waar ik me vroeger zorgen over maakte of we onze kinderen tekort geschoten zijn, wel ik kan met een gerust hart zeggen ‘ik denk het niet’. Ik heb er met hen eigenlijk nog nooit over gesproken en vind dit niet nodig. Ik ben wel overtuigd dat ze beseffen welk een impact het gehad heeft op ons leven, nu ze zelf mama zijn geworden.

Dat we andere mensen zijn geworden is een feit. Onze reis in ons rouwproces was er een met vallen en opstaan. Ik ben trots dat we, mijn ventje en ik, de levensmoed gevonden hebben om samen door te gaan. Ik ben trots op mijn dochters Eva en Fien.

Joff zal altijd in ons hart aanwezig zijn. Het verlies beheerst mijn leven niet meer. Maar iedere dag denk ik aan hem.

Jammer dat we leven in een jachtige maatschappij met heel veel druk, internet, Messenger, Facebook, … Tijd moet gemaakt worden … praten gebeurt minder, wat ik betreur, want een goed gesprek, een knuffel kan wonderen doen. We blijven verder gaan met al het positieve. Niet altijd even gemakkelijk maar we gaan ervoor.

Ik blijf verder schrijven: verhalen of gedichten. Ik vind mijn innerlijke rust in meditatie, mindfulness en yoga.

 

Dankbaar om mijn familie en vrienden.

Dankbaar voor de lotgenoten van OVOK die mij toen lichtpuntjes lieten zien.

Dankbaar om al het mooie dat nog moet komen.

Ik hoop dat jullie allen de levensmoed vinden om door te gaan.

 

Ik wil graag eindigen met een mijmering:

 

Herinneringen zijn herbeleven

 

Nog steeds zo dichtbij en niet vergeten

Onzichtbaar aanwezig

Jaren gaan voorbij

De tijd is veel gaan helen

We gaan er samen door, anders dan voorheen.

Op zoek naar het geluk in mooie kleine dingen

Iedere dag één,

Een glimlach,

Een zonnestraal,

De geur van een bloem,

Een zoen

De rijkdom van het moment,

De blauwe oneindigheid van de hemel

De schoonheid van een zonsondergang

De zachtheid van het water

Het gezang van vogels

Een knipoog naar de sterrenhemel

Het samen zijn

Een goed gesprek

Een knuffel

Een goede vriend

Er zijn duizend kleine dingen

 

Kijk om je heen

Je vindt er zeker één.

 

 

(Getuigenis gebracht op de landelijke ontmoetingsdag van OVOK 2019)